Maandagmiddag, 29 november, een frisse dag in het buitengebied van Sint-Oedenrode. Een twaalftal foodbloggers strijkt neer bij een veeboerderij. En niet zomaar één. Op uitnodiging van Francine van Heerlijke Happen mogen wij een kijkje komen nemen bij de Crole Natuurrund.

Warm ontvangst

We werden hartelijk welkom geheten door eigenaar Leon Moonen. In het Smaaklokaal, dat pas afgelopen april werd geopend, was de kachel al aan het branden en stonden ook gelijk wat lekkere hapjes voor ons klaar: verse ossenworst, heerlijke filet américain, worstenbroodjes en ambachtelijke kalfskroketten. Onder het genot van al dit lekkers en een warm kopje koffie en thee stelden wij ons voor en werd kort het programma uitgelegd.

Met de huifkar

Na dit uitermate smakelijke ‘voorafje’ gingen we met de huifkar naar het Vresselse bos, waar een aantal Schotse Hooglanders vertoeven. Om er zeker van te zijn dat we ze ook werkelijk zouden zien (want het is in zo’n uitgestrekt gebied soms best zoeken), waren de schoonouders van Leon al vooruitgereden om ze te zoeken en stonden de prachtige beesten ons letterlijk aan de poort op te wachten.

Hoog aaibaarheidsgehalte

Wat een prachtige beesten zijn. Er zijn best wat natuurgebieden in Nederland waar je dit runderras tegen kunt komen en ook heb ik ze veelvuldig in Schotland gezien, toch was het de eerste keer dat ik er zó dichtbij was. En zag ik pas echt hoe klein ze eigenlijk zijn. Dat en hun wollige ‘jas’ maken dat ze een hoog aaibaarheidsgehalte hebben.

Ook al zijn ze wat schuw (wat ook goed is, met zoveel wandelaars in het gebied), ze zijn toch ook best nieuwsgierig en komen dichtbij je staan. Nou zou dat natuurlijk ook door de door Leon meegebrachte koeiensnoepjes kunnen zijn, die we ze mochten geven en waar ze duidelijk dol op zijn.

Maar hoe schattig ook, het blijft ook wel oppassen. Zelfs al hebben ze totaal geen kwaad in hun zin, die imposante hoorns kunnen je zomaar ergens prikken als ze met hun hoofd schudden of dicht langs je af lopen. En terwijl wij ze nog wat snoepjes geven, begint Leon over de geschiedenis en de achtergrond van Crole Natuurrund te vertellen.

Familiebedrijf

De liefde voor het houden van runderen duurt hier al vier generaties lang. Waar de overgrootouders van eigenaar Leon Moonen al verschillende rassen runderen hielden, maar dan voornamelijk op stal, is Leon overgestapt op het houden van robuuste runderrassen in natuurgebieden, zoals Limousin, Blonde d’Aquitaine, Schotse Hooglanders en Galloway.

Natuurbehoud

Een aantal jaar geleden kwam Leon naar Sint-Oedenrode, waar hij voldoende land vond om zijn visie en droom om te zetten in werkelijkheid. Samen met veehouders uit het hele land, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten zijn afspraken gemaakt voor natuurlijke begrazing. Dat laatste zorgt voor verarming van de grond en dat komt de biodiversiteit in het gebied ten goede.

Natuurlijk

De runderen grazen bijna het jaar rond in ca. 30 ha natuurgebied. Alles gebeurt op een zo natuurlijk mogelijke manier. Kalfjes worden niet meteen weggehaald, maar blijven bij hun moeder tot er een nieuw kalfje komt. Antibiotica en kunstmest zijn uit den boze. De runderen groeien ook een stuk langzamer dan wanneer ze op reguliere weilanden worden gehouden. Ze eten wat de natuur hen biedt en op eigen tempo. En dat proef je uiteindelijk terug in het vlees.

Kwaliteitsvlees

Dat deze manier van runderen houden inderdaad kwaliteitsvlees levert mochten wij na onze close encounter met deze prachtbeesten zelf gaan ondervinden. Als we dachten dat de lekkernijen bij aankomst al verrukkelijk waren, nu kregen we vlees in heel pure vorm te proeven. Hiervoor ging slager Johan ons eerst een les in uitbenen geven. En kregen wij ook meteen een duidelijk beeld waarom een mooi stukje filet zo duur is.

Van een koe van zo’n 350 kg krijg je eigenlijk maar een ‘klein’ stuk filet. Je staat ook versteld van de enorme hoeveelheid ‘afval’. Nu gaat die afval natuurlijk niet verloren. Veel van wat weggesneden wordt komt als hamburger in de winkels te liggen. Er wierpen zich ook meteen een paar foodies op om wat botten mee te nemen voor heerlijke bouillon.

Mals, malser, malst

Met het vlees dat slager Johan had uitgebeend, ging chef Ralf van De Beleving voor ons aan de slag. Als eerste kregen wij een carpaccio en steak tartare geserveerd. Puurder dan dat gaat het niet.  Bij de carpaccio kregen we verse pesto en op de steak tartare lag een mooi eigeel. Nou ja, eigenlijk werden we gefopt. Het was namelijk geen eigeel, maar een soort gelei met daarin een emulsie met de passende smaken van ui en augurk. Het vlees was zo mals, het smolt op je tong.

Dry-aged

Na deze twee voortreffelijke gerechtjes (ik had hier echt wel nog een paar porties van gelust), kregen wij twee soorten steak van de grill te proeven. De ene was van het net uitgebeende vlees, dat ongeveer zo’n 10 dagen had grijpt (wat gemiddeld is voor rundvlees). De andere was dry-aged, d.w.z. zo’n 12 à 14 weken gerijpt in een droogkast.

Zoet

Je proefde ook werkelijk een duidelijk verschil en de meningen in ons gezelschap waren ongeveer 50/50 verdeeld. Het vlees dat langer heeft gerijpt is wat strenger van smaak. Een beetje richting wild, en toch ook weer niet. Het is wat lastig omschrijven. Het krijgt ook een bijna zoete smaak. Mijn voorkeur ging duidelijk naar de dry-aged steak. Een stukje vlees met karakter.

Controversieel

Er heerst nogal wat controverse en dat werd ook duidelijk toen Francine de oproep voor deze excursie plaatste. Want hoe kun je nu eerst ‘koeien knuffelen’ om ze vervolgens uit te benen en op te eten. Gevoelsmatig kan ik die gedachtegang ook best wel volgen. Maar we moeten ook realistisch blijven. Het vlees belandt niet met het zwaaien van een toverstaf in de winkel en op je bord.

Liefde voor dieren

Maar hoe is dit dan met liefde voor dieren te combineren? Ik houd van dieren en dierenwelzijn is voor mij heel belangrijk. Dat neemt echter niet weg dat ik vlees blijf eten. Wel ben ik van mening dat wij (wereldwijd gezien) te veel vlees eten. We kunnen de productie niet bijbenen, er komen steeds grotere stallen, dieren worden over te grote afstanden vervoerd en door de mestproductie is het ook nog eens slecht voor het milieu.

Wij eten thuis daarom ook steeds vaker een dag geen vlees. Ik mis het dan ook niet. En als ik dit soort initiatieven zie, waarbij de dieren in een natuurlijke omgeving leven, er niet alleen maar wordt gekeken naar zoveel mogelijk massa te produceren en zoveel mogelijk erop te gaan verdienen dan kan ik niet anders dan hier heel erg blij van worden.

Passie

Luisteren naar de passie van Leon, zijn visie en gedrevenheid, was de kers op de taart. In alles hoor, zie en proef je de liefde voor zijn dieren. Want ja, dat kan echt prima samengaan. Het meest werd ik nog geraakt door het verhaal over de koe die hij maar liefst 19 jaar heeft gehad. Met pijn in zijn hart heeft hij deze koe uiteindelijk naar de slacht gebracht.

Even heeft hij nog overwogen om haar te houden, maar dat was lichamelijk én geestelijk niet de beste oplossing voor het beest. De koe kon niet meer in de kudde leven en zou apart moeten worden gehouden. Zo zou ze wegkwijnen en dat heeft dan ook niets meer met dierenliefde te maken. Het meest humaan was dus uiteindelijk toch om haar te slachten.

Zelf ervaren

Ik heb genoten van deze dag op de boerderij. Wil je nu eens zelf de passie ervaren, kun je één van de diverse workshops bij het Smaaklokaal gaan volgen. Ook zijn er rondleidingen mogelijk en kun je zelfs in de webshop diverse soorten vlees bestellen. Op de website vind je ook de restaurants waar ze met dit prachtige vlees werken.

Prachtig om te zien met hoeveel passie en gedrevenheid Leon en zijn familie dit bedrijf runnen. Een genot om naar te luisteren, fantastisch om te zien hoe de dieren hier worden verzorgd en een mooi leven leiden. Rest mij nu nog om Francine van Heerlijke Happen te bedanken voor de uitnodiging en Leon en zijn familie voor de enorme gastvrijheid. Uiteraard ook een dikke merci aan slager Johan en chef Ralf voor hun expertise, uitleg en enthousiasme.

Is je interesse gewekt of wil je meer hierover lezen, ga dan naar de website van Crole Natuurrund.